Problemy ze wzwodem dawniej nazywano impotencją, obecnie nie stosuje się tej nazwy. Zaburzenia erekcji są jednym z najpopularniejszych problemów seksuologicznych, z którymi pacjenci pojawiają się w gabinetach seksuologicznych. Wynalezienie Viagry (właściwie sildenafilu) określa się mianem rewolucji seksualnej, która umożliwiła mężczyznom starszym, oraz cierpiącym z powodu zaburzeń erekcji – na prowadzenie satysfakcjonującego życia seksualnego. Współcześnie poza farmakologią istnieją inne formy leczenia problemów z erekcją (np. zabiegowe, psychologiczne), którym warto się przyjrzeć.
Jakie są kryteria rozpoznawania zaburzeń erekcji?
Aby móc postawić diagnozę zaburzeń erekcji, seksuolog musi stwierdzić na podstawie wywiadu z pacjentem, że trudność ta utrzymuje się od co najmniej pół roku. Objawia się niepełnym wzwodem (uniemożliwiającym penetrację) lub całkowitym brakiem wzwodu, czy jego ustępowaniem w przypadku próby odbycia stosunku seksualnego. Co jest ważne, przyczyny zaburzeń erekcji są bardzo złożone. Pewne jest, że szansa ich występowania rośnie z wiekiem mężczyzny, dla osób w przedziale 70-75 lat wynosi aż 37%. Niestety szacuje się, że tylko niewielki procent osób doświadczających problemów z erekcją, decyduje się na skorzystanie z pomocy seksuologicznej. O tym, że warto, może świadczyć chociażby liczba dostępnych metod leczenia. Niestety stają się one mniej atrakcyjne (i bardziej kosztowne) od metod polecanych w Internecie – magicznych pigułek ,,męskości’’. Można się pokusić o stwierdzenie, że dla większości pacjentów najlepszym sposobem leczenia jest farmakoterapia połączona z psychoterapią, jednakże duży udział w powstawaniu zaburzeń erekcji mają też czynniki czysto biologiczne (np. uszkodzenia), gdzie wskazane są zabiegowe metody leczenia.
Zabiegowe metody leczenia zaburzeń erekcji
Do zabiegowych metod leczenia zaburzeń erekcji należą operacje wszczepienia implantu prącia. Sposób ten jest wykorzystywany niezwykle rzadko, w określonych przypadkach (np. po zabiegu usunięcia prostaty). Oprócz hydraulicznej protezy prącia, w mosznie umieszczany jest też przycisk umożliwiający powstanie erekcji. Metoda ta jest niezwykle kosztowna i wymaga ogromnej precyzji lekarza, może natomiast dać satysfakcję z życia seksualnego nawet do poziomu 100%!
Zabiegiem podobnym do implementacji członka jest rekonstrukcja penisa. Zabieg ten jest wykonywany w przypadku korekty płci typu K/M, kiedy organ trzeba wytworzyć od początku. Kiedy do czynienia ma się z osobą po wypadku, wystarczy odtworzyć struktury naczyniowe i nerwowe prącia, tak, aby był on zdolny do wywołania i utrzymania erekcji. Zabiegi te wiążą się często z licznymi powikłaniami i mogą też utrudniać funkcjonowanie seksualne, lub dawać efekty inne od tych sprzed wypadku.
Do metod zabiegowych należy również nowoczesne rozwiązanie, jakim jest terapia falami dźwiękowymi. Jest to usługa skierowana do osób, u których trudności ze wzwodem wynikają z problemów natury naczyniowej. Pod wpływem fal dźwiękowych w penisie powstają nowe naczynia krwionośne, co udrażnia przepływ krwi w genitaliach i umożliwia erekcję. Bardziej inwazyjnym zabiegiem, choć też nastawionym na terapię układu krwionośnego są też zabiegi wewnątrznaczyniowe. Polegają one na chirurgicznym udrażnianiu tętnic w prąciu.
Niezabiegowe metody leczenia zaburzeń wzwodu
Do medycznych metod wspomagania erekcji zaliczają się również: suplementacja testosteronu, iniekcje do ciał jamistych, podawania substancji o nazwie sildenafil, leczenie środkami antydepresyjnymi oraz pompki próżniowe. Pierwsze dwa rozwiązania polegają na dostarczaniu do organizmu środków, które mają pomóc w uzyskaniu erekcji. Testosteron podawany w szczególności mężczyznom w starszym wieku – daje naprawdę dobre rezultaty. W przypadku tego hormonu zadowala też pewna indywidualność w sposobie podawania – testosteron można przyjmować doustnie, w formie zastrzyków, naskórnych żeli oraz za pomocą plastrów.
Leczenie farmakologiczne takimi środkami, jak np. Viagra, daje dobre rezultaty i cieszy się popularnością u pacjentów, chociaż zawsze powinno się rozważać skutki uboczne (bóle głowy, problemy z krążeniem i wzrokiem). Warto pamiętać, że substancje tego typu wywołują erekcję, gdy pojawia się bodziec seksualny – nie są więc metodą leczenie zaburzeń pożądania. Oprócz inhibitorów fosfodiesterazy, stosuje się również leki z grupy SSRI (inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny), które mają zadanie przeciwdepresyjne. Dla niektórych pacjentów bywają pomocne, choć wielokrotnie spotyka się długie poszukiwanie odpowiedniej dawki i substancji, gdyż niektóre leki na depresję mogą też wywoływać problemy z erekcją.
Iniekcje do ciał jamistych to metoda bolesna, aczkolwiek posiadająca tę zaletę, że może być wykonywana przez pacjenta samodzielnie. W celu wywołania erekcji, do ciał jamistych penisa wprowadza się substancję zwaną papaweryną, która wywołuje wzwód trwający do kilkudziesięciu minut. Niestety metoda ta może prowadzić do bólu prącia, albo tzw. priapizmu – nieustannej erekcji, która może prowadzić do amputacji penisa), nie jest więc polecaną metodą leczenia zaburzeń erekcji.
Ostatnią z niezabiegowych i zachowawczych (usuwających objawy) metod leczenia zaburzeń erekcji jest zastosowanie mechanicznej pompki próżniowej. Pompka taka umieszczona na penisie, odprowadza powietrze ze swojego wnętrza, co z kolei wywołuje wytworzenie wewnątrz próżni i w efekcie napływu krwi do ciał jamistych penisa. Przy nakładaniu, u dołu prącia umieszcza się pierścień uciskowy, który przez jakiś czas uniemożliwia odpłynięcie krwi potrzebnej do uzyskania erekcji. Metoda ta wydaje się być nieco uciążliwa i obecnie nie bywa często stosowana, choć jej modyfikacje są czasem używane do powiększania penisa.
Psychoterapia i terapia seksuologiczna w leczeniu zaburzeń erekcji
Psychoterapia połączona z treningiem seksuologicznym, daje najbardziej efektywne połączenie w leczeniu psychogennych zaburzeń erekcji. O psychologicznym podłożu trudności z erekcją może świadczyć np. występowanie trudności tylko w specyficznych okolicznościach – wzwodu nie ma przy partnerce, ale jest z kochanką; erekcja jest przy oglądaniu pornografii, a w kontakcie z drugą osobą jej nie ma. O psychogennym podłożu braku wzwodu mogą też świadczyć poranne erekcje, czy mimowolne wzwody prącia – skoro występują, oznacza to, że na poziomie biologicznym wszystko funkcjonuje prawidłowo.
Systematyczne i sumienne podejście do terapii może dać wymierne efekty w leczeniu zaburzeń erekcji. Osobą do tego najbardziej wykwalifikowaną będzie osoba, która skończyła studia psychologiczne i seksuologiczne oraz jest w trakcie lub skończyła jakąś szkołę psychoterapii. Terapia seksuologiczna może być prowadzona indywidualnie, lub w ramach terapii par. Za najbardziej skuteczną i krótkoterminową w leczeniu zaburzeń erekcji uznaje się terapię poznawczo-behawioralną, która skupia się na przekonaniach, które uniemożliwiają podjęcie satysfakcjonującego życia seksualnego. Niemniej skuteczną, ale długotrwałą terapią jest terapia psychodynamiczna, która zmierza ku uświadomieniu i przepracowaniu nieświadomych lęków seksualnych.
Wybór sposobu leczenia zaburzeń erekcji zależy w dużej mierze od ich pochodzenia, ale też decyzji lekarza seksuologa i samego pacjenta. Jedne metody są bardziej polecane, drugie mniej. Nie zmienia to jednak faktu, że pójście po specjalistyczną pomoc jest pierwszym krokiem na drodze ku satysfakcji seksualnej. Do wizyty u seksuologa zachęcam wszystkich mężczyzn cierpiących z powodu trudności z erekcją.
Artykuł przygotował Dominik Haak Z warszawy – psycholog i seksuolog
